تأثیر آموزش مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر مهارتهای پیشگیری از ایدز در نوجوانان

زمینه و هدف: نوجوانان و جوانان از آسیب پذیرترین گروه های سنی در برابر بیماری ایدز و سایر بیماری های منتقله جنسی هستند. هدف مطالعه حاضر تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر مهارتهای پیشگیری از ایدز در دانش آموزان دبیرستانهای شهر قزوین بود.   روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی بود. نمونه پژوهش 120 نفر از دانش آموزان دبیرستان های پسرانه شهر قزوین بودند که از دو مرکز به طور تصادفی انتخاب و به گروه های آزمون و کنترل (هر گروه 60 نفر) تخصیص داده شدند. داده ها در دو مقطع زمانی قبل و پس از آموزش جمع آوری شد. پرسشنامه مشتمل بر سوالات دموگرافیک، آگاهی نوجوانان در زمینه پیشگیری از ایدز و سازه های روانشناختی مرتبط با نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود که در اختیار دانش آموزان گذاشته شد. پس از گردآوری اطلاعات در هر دو گروه، مداخله آموزشی در چارچوب نظریه رفتار برنامه ریزی شده در گروه آزمون صورت گرفت. برنامه آموزشی شامل 5 جلسه بحث گروهی 45 تا 60 دقیقه ای بر اساس سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی ( theory of planned behavior ) به همراه ارائه جزوه آموزشی هدفمند بود. داده های مطالعه قبل از مداخله و سه ماه پس از آن جمع آوری و وارد نرم افزار spss نسخه 17 گردید و توسط آزمون های آماری من ویتنی یو، تی زوجی، ویلکاکسون، آزمون کای اسکوئر و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان شرکت کننده در این مطالعه 29/3 ± 16 سال بود و اختلاف معناداری بین دو گروه از لحاظ متغیرهای دموگرافیک مشاهده نگردید. بین دو گروه آزمون و کنترل قبل از مداخله آموزشی، اختلاف معناداری از لحاظ آگاهی، قصد، نگرش، هنجار انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده وجود نداشت، اما پس از اجرای برنامه آموزشی این متغیرها در گروه آزمون افزایش معناداری یافت (001/0> p ). اطلاعات حاصل از چک لیست سنجش مهارت در زمینه رد پیشنهادهای خطرزا و فنون به تأخیر انداختن پیشنهادهای خطرزا نشان داد که قبل از اجرای مداخله آموزشی دو گروه از این حیث اختلاف معناداری با یکدیگر نداشتند ولی با اجرای مداخله آموزشی تئوری محور اجرای این مهارت ها در گروه آزمون افزایش معناداری یافت (05/0> p ).   نتیجه گیری کلی: یافته های مطالعه حاضر نشان داد که مداخله آموزشی بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده منجر به شکل گیری مهارت های رد و به تاخیر انداختن پیشنهادات خطرآفرین در ارتباط با ایدز می شود.